1. HIV là gì? Các đường lây nhiễm HIV?

HIV là virus gây suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (Human Immunodeficiency Virus)

Virus HIV lây truyền chủ yếu qua 3 con đường: đường máu, đường quan hệ tình dục không an toàn và đường lây truyền từ mẹ sang con.

Các triệu chứng lâm sàng chính (ở giai đoạn 3-4) của nhiễm HIV gồm sụt cân liên tục, tiêu chảy và sốt kéo dài trên 1 tháng. Ngoài ra còn có thể có các triệu chứng khác như: ho dai dẳng kéo dài trên 1 tháng, nổi ban đỏ, ngứa toàn thân, xuất hiện các mụn rộp, nổi hạch,…

HIV là căn bệnh nguy hiểm đến nay chưa có thuốc phòng ngừa và chữa trị đặc hiệu. Tuy nhiên với sự hiện đại của y học ngày nay, có thể sử dụng các loại thuốc kháng virus một cách đầy đủ và hợp lý, từ đó có tác dụng ức chế và làm chậm lại quá trình phát triển của bệnh, giúp kéo dài thời gian sống cho người bệnh. Việc phát hiện sớm tình trạng nhiễm HIV sẽ giúp đưa ra các biện pháp hỗ trợ phù hợp để nâng cao sức khỏe của người nhiễm.

2. Đối tượng nào có nguy cơ cao nhiễm HIV?

Có một số nhóm người có nguy cơ cao mắc HIV, đặc biệt là ở nhóm người có liên quan đến các hành vi xã hội không lành mạnh. Có thể kể đến như: 

• Nam quan hệ tình dục đồng giới, người chuyển giới.
• Người quan hệ tình dục không an toàn, có quan hệ tình dục với nhiều người hay những người hành nghề mại dâm.
• Người tiêm chích ma túy, những người sử dụng chung bơm kim tiêm.

Các đối tượng có nguy cơ mắc HIV được khuyến cáo nên thực hiện xét nghiệm HIV 2 lần trong 1 năm để có thể theo dõi tình trạng sức khỏe.

Đối với các trường hợp có người thân nghi nhiễm hay đã nhiễm HIV như vợ/chồng/con hoặc bạn tình cũng cần thực hiện xét nghiệm HIV để phát hiện sớm và có các biện pháp phù hợp để hạn chế lây nhiễm cho những người xung quanh.

3. Các phương pháp xét nghiệm HIV

Từ 3 đến 6 tháng kể từ khi  HIV xâm nhập vào cơ thể người có thể sinh ra kháng thể. Cách duy nhất để xác định có bị nhiễm HIV hay không là thực hiện xét nghiệm HIV.

Có 3 loại xét nghiệm liên quan đến HIV, đó là xét nghiệm sàng lọc HIV, xét nghiệm chẩn đoán nhiễm HIV và xét nghiệm theo dõi điều trị.

• Đối với các xét nghiệm sàng lọc HIV được thực hiện với sinh phẩm xét nghiệm nhanh HIV hoặc kỹ thuật miễn dịch đánh dấu.

• Với xét nghiệm chẩn đoán nhiễm HIV gồm 2 phương pháp chính là xét nghiệm huyết thanh học và xét nghiệm sinh học phân tử.

• Xét nghiệm huyết thanh học thường áp dụng với người lớn và trẻ em trên 18 tháng tuổi. Phương pháp này nhằm phát hiện sự hiện diện của kháng thể hoặc kháng nguyên HIV có trong máu.
• Phương pháp xét nghiệm sinh học phân tử thường sử dụng đối với trẻ em phơi nhiễm HIV hoặc trẻ em dưới 18 tháng tuổi có xét nghiệm kháng thể HIV dương tính; các trường hợp khác khó chẩn đoán bằng phương pháp huyết thanh học. Phương pháp này giúp phát hiện ADN/ARN của HIV tồn tại trong máu hoặc các dịch tiết.

• Xét nghiệm theo dõi điều trị đo tải lượng virus HIV tồn tại trong máu sau khi áp dụng điều trị để theo dõi tiên lượng hiệu quả điều trị trên từng bệnh nhân. 

4. Quy trình thực hiện xét nghiệm HIV đối với người lớn và trẻ em trên 18 tháng tuổi

Bước 1: Người cần thực hiện xét nghiệm được tư vấn và cung cấp thông tin trước xét nghiệm.

Bước 2: Người được tư vấn đồng ý thực hiện xét nghiệm, sau đó nhân viên y tế lấy mẫu máu để làm xét nghiệm.

Bước 3: Thực hiện xét nghiệm chẩn đoán nhiễm HIV bao gồm cả xét nghiệm sàng lọc và xét nghiệm khẳng định.

Bước 4: Nhận kết quả xét nghiệm và tư vấn sau xét nghiệm.

5. Thời gian nên làm xét nghiệm HIV

Virus HIV sau khi xâm nhập vào cơ thể sẽ nhân lên và gây bệnh cho người mắc một cách thầm lặng trong một khoảng thời gian nhất định, thông thường:

Trong tuần đầu tiên, virus HIV nhân lên và xuất hiện ở khắp mọi nơi trong cơ thể. Tuy nhiên thời điểm này virus HIV được phát hiện trong dịch não tủy trước khi phát hiện trong máu.

Khoảng 3 - 6 tuần tiếp theo, hầu hết người phơi nhiễm HIV đều không có biểu hiện gì đặc biệt và sức khỏe vẫn bình thường. Tuy nhiên cũng có một số trường hợp xuất hiện các dấu hiệu ở giai đoạn sớm của nhiễm HIV gần giống với cảm cúm thông thường như: sốt, nổi hạch, nổi các nốt ban đỏ trong thời gian ngắn.

Như vậy sau khi phơi nhiễm khoảng 4 - 6 tuần người nghi ngờ phơi nhiễm HIV có thể làm xét nghiệm. Tuy nhiên thời điểm để xác định HIV có kết quả chính xác nhất là 3 tháng kể từ thời điểm nghi phơi nhiễm.

Thông thường kết quả xét nghiệm sàng lọc HIV thường được trả sau 1,5 giờ; đối với kết quả xét nghiệm khẳng định được trả trong vòng 24 giờ kể từ khi nhận mẫu tại phòng xét nghiệm.

6. Tại Huế, nên làm xét nghiệm HIV ở đâu?

Xét nghiệm khẳng định HIV:

• Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thừa Thiên Huế (21 Nguyễn Văn Linh, phường An Hòa, thành phố Huế)

• Bệnh viện Trung ương Huế (06 Lê Lợi, phường Vĩnh Ninh, thành phố Huế)

Xét nghiệm sàng lọc HIV:

• Các Bệnh viện Bộ/Ngành: Bệnh viện Trường ĐHYD, Bệnh viện Quân Y 268.
• Các Bệnh viện đa khoa/chuyên khoa tuyến tỉnh.
• Các Trung tâm Y tế huyện/thị xã/thành phố Huế.
• Các Bệnh viện ngoài công lập.
• Các Trạm Y tế xã/phường/thị trấn.

7. Nếu bạn không thể đến cơ sở y tế để làm xét nghiệm?

Hãy truy cập trang web tuxetnghiem.vn

Để hỗ trợ và đáp ứng nhu cầu của khách hàng, các nhà nghiên cứu đã cho ra đời nhiều dòng sản phẩm tự xét nghiệm HIV tại nhà. Khách hàng là người tự xét nghiệm cho chính mình và tự đọc kết quả. Sau khi sử dụng xét nghiệm nếu có dấu hiệu nghi ngờ bị nhiễm khách hàng mới cần đến cơ sở y tế để tư vấn và làm xét nghiệm khẳng định. Như vậy các sinh phẩm tự xét nghiệm đáp ứng nhu cầu tự xét nghiệm của khách hàng, vừa bảo mật thông tin và vừa hạn chế tiếp xúc với những nơi đông người. Tự xét nghiệm HIV thông qua website tuxetnghiem.vn có những ưu điểm vượt trội như sau:

• Chính xác

Các kit tự xét nghiệm sử dụng trong dự án này đã được Tổ chức Y tế Thế giới tiền kiểm định.

• Dễ dàng

Với kit tự xét nghiệm bạn chỉ cần lấy dịch miệng (OraQuick) hoặc lấy máu đầu ngón tay (Checknow) để làm xét nghiệm.

• Thuận tiện và riêng tư

Bạn có thể thực hiện việc tự xét nghiệm HIV tại nhà hoặc bất cứ nơi nào mà bạn thấy thuận tiện và đảm bảo riêng tư.

• Có kết quả ngay

Sau khi xét nghiệm bạn chỉ phải chờ đủ 20 phút để có thể đọc kết quả xét nghiệm của mình.